Złącze RCA (Cinch)

Złącze to ma wiele zamiennie używanych określeń:

• RCA connector – od nazwy firmy RCA (ang. Radio Corporation of America), która wprowadziła złącze na rynek w latach 40-tych ub. wieku,
• phono connector – od pierwszego zastosowania do połączenia wyjścia fonografu z wejściem wzmacniacza akustycznego,
• cinch connector – etymologia niepewna; być może chodzi o podkreślenie pewności i siły połączenia w porównaniu z wcześniej stosowanym złączem telefonicznym phone jack.

Złącze jest powszechnie stosowane w elektronicznym sprzęcie powszechnego użytku do połączeń sygnałowych w zakresie częstotliwości akustycznych i wizyjnych (do 5 MHz) pomimo braku dobrego dopasowania do toru o impedancji falowej 75 Ω, wymaganego do połączeń sygnałów wizyjnych na większe odległości. Jest złączem stosunkowo tanim w produkcji. Jednak jego samodzielne oprawianie w warunkach domowych jest dość kłopotliwe.

Złącze składa się z części żeńskiej (gniazdo – jack) najczęściej występującej w urządzeniu oraz wtyku (plug) oprawianego na kablu. Wtyk jest trudno wprowadzić i wyciągnąć z gniazda, ponieważ zarówno kontakt wewnętrzny gniazda jak i zewnętrzny wtyku odznaczają się znaczną sprężystością. Wygląd obu części pokazują przykładowe fotografie.

Zastosowania

Podstawowym zastosowaniem złącza RCA jest łączenie sygnałów fonicznych o małym poziomie pomiędzy różnymi składnikami zestawu. Sygnały mogą być w postaci analogowej lub cyfrowej w standardzie S/PDIF.

S/PDIF (ang. Sony/Philips Digital Interface Format) – standard przesyłania sygnałów fonicznych w postaci cyfrowej pomiędzy urządzeniami. Przewiduje się dwa sposoby transmisji: elektryczny - za pomocą kabla współosiowego o impedancji falowej 75 Ω lub optyczny (TOSLINK – Toshiba link). S/PDIF jest podstawowym standardem przesyłania sygnału fonii wielokanałowej do zestawu kina domowego.

Drugą grupą zastosowań złącza RCA są połączenia sygnału wizyjnego lub jego składników pomiędzy źródłem sygnału (magnetowidem, odtwarzaczem DVD, kamerą) a jego odbiornikiem (najczęściej telewizorem). Jednym kablem można przesłać całkowity sygnał wizyjny, który charakteryzuje się niższą jakością, ponieważ sygnał chrominancji występujący w górnej części pasma luminancji powoduje zakłócenia na ekranie. Natomiast uzyskanie najwyższej jakości obrazu wymaga rozdzielenia składowych sygnału wizyjnego i przesłania każdego z nich osobnym kablem współosiowym.

Istnieje kilka standardów przesyłania analogowych składowych sygnałów wizyjnych: S-Video, YPbPr i RGB.

Całkowity sygnał wizyjny (ang. Composite Video Baseband Signal – CVBS) – analogowy sygnał wizyjny składający się z sygnału luminancji i chrominancji zmieszanych w paśmie podstawowym.

S-Video (ang. Separate Video) – analogowy sygnał wizyjny składający się z sygnału luminancji i chrominancji przesyłanych dwoma kablami współosiowymi. Rozdzielenie obu sygnałów pozwala na uniknięcie zakłóceń na ekranie i poszerzenie pasma sygnału luminancji do 5 MHz. Początkowo do połączeń stosowano złącza RCA, a obecnie stosuje się złącze Mini-DIN o 4 kontaktach.

YPbPr – analogowy sygnał wizyjny składający się z trzech sygnałów w paśmie podstawowym: luminancji (Y), różnicowego niebieskiego (B-Y) i różnicowego czerwonego (R-Y).

RGB – analogowy sygnał wizyjny składający się z trzech sygnałów kolorów podstawowych: czerwonego (R), zielonego (G) i niebieskiego (B)

Znakowanie złącz RCA

Ze względu na obfitość zastosowań złącza RCA w sprzęcie audio i wideo, poszczególne rodzaje sygnałów rozróżnia się za pomocą koloru osłony wtyku i izolatora gniazda.

Fonia analogowa:

• kanał lewy (L) – biały,
• kanał prawy (R) – czerwony,
• kanał centralny (C) – zielony,
• kanał lewy dookólny (Ls) – niebieski,
• kanał prawy dookólny (Rs) – szary,
• kanał lewy tylny (Lbs) – brązowy,
• kanał prawy tylny (Rbs) – cielisty,
• niskotonowy (subwoofer) – purpurowy.

Fonia cyfrowa (S/PDIF) – pomarańczowy.

Całkowity sygnał wizyjny (CVBS) – żółty.

Składany sygnał wizyjny (YPbPr):

• luminancja (Y) – zielony,
• różnicowy niebieski (Pb) – niebieski,
• różnicowy czerwony (Pr) – czerwony.

Składany sygnał wizyjny (RGB):

• czerwony (R) – czerwony.
• zielony (G) – zielony,
• niebieski (B) – niebieski.

Wady złącza RCA

Podstawową wadą złącza jest konieczność stosowania osobnego kabla dla każdego sygnału, co w przypadku wzajemnego połączenia np. zestawu kina domowego z telewizorem, prowadzi do powstania grubej wiązki, którą trudno umieścić w niewidoczny sposób i łatwo doprowadzić do pomyłek przy zestawianiu połączeń, dysponując nawet zestawem prawidłowo oznaczonych wtyków. Dlatego w nowszych generacjach sprzętu stosowane są złącza wielokrotne jak np. Mini-DIN dla S-Video czy Eurozłącze dla połączeń A/V.