INFOTEKA
AGDKOMPUTERYRTV
Chłodziarko-zamrażarki(417)
Czajniki(142)
Kuchenki Mikrofalowe(156)
Kuchnie(293)
Odkurzacze(279)
Okapy(325)
Piekarniki(306)
Płyty(371)
Pralki(386)
Zamrażarki(107)
Zmywarki(435)
Żelazka(98)
Karty graficzne(144)
Karty muzyczne(2)
Płyty główne(18)
Kamery internetowe(57)
Klawiatury(73)
Monitory LCD(160)
Myszy(136)
Słuchawki(53)
Aparaty cyfrowe(179)
Kamery cyfrowe(65)
TV CRT (tradycyjne)(24)
TV LCD (ciekłokrystaliczne)(24)
TV PDP (plazmowe)(14)
TV TP (projekcyjne)(8)
Odtwarzacze przenośne(20)
Odtwarzacze samochodowe(23)

Normalizacja a bezpieczeństwo obrotu towarowego

Każdy konsument zamierzający dokonać zakupu dowolnego urządzenia, a szczególnie należącego do elektronicznego sprzętu powszechnego użytku, zakłada, że urządzenie to będzie wypełniać wszystkie dostępne funkcje w okresie jego przewidywanej eksploatacji. To znaczy, że np. telewizor będzie odbierał prawidłowo dostępne programy nadawane z różnych źródeł, będzie współpracował z odtwarzaczem DVD i set-top boksem oferowanym przez operatora telewizji kablowej lub satelitarnej, że zestaw kina domowego będzie odtwarzał płyty CD i DVD i te dostępne na rynku i te nagrane samodzielnie na domowym komputerze oraz będzie współpracował z telewizorem, który został kupiony 5 lat temu i tym, który zostanie kupiony w przyszłym roku itd. itd.
Bezpieczeństwo zakupu ma zapewnić zgodność parametrów technicznych urządzenia z określoną liczbą norm definujących poszczególne standardy. Konsumenci oczekują również, że sprzęt zakupiony za granicą będzie w pełni funkcjonalny również w kraju. To z kolei zapewnia współpraca międzynarodowa krajowych jednostek normalizacyjnych, które dbają, aby normy krajowe były zgodne z międzynarodowymi i dzięki temu był możliwy przepływ towarów przez granice.
W przywołanych wyżej przykładach z branży elektroniki konsumenckiej takie ujednolicenie parametrów technicznych wyrobów już ma miejsce, może z jednym wyjątkiem standardu złącza zasilania sieciowego. Udało się już ujednolicić parametry napięcia domowej sieci energetycznej na obszarze całej Europy na 230 V, ale prawie w każdym kraju obowiązuje nieco inny standard złącza. Należy o tym pamiętać wybierając się na wycieczkę lub planując zakupy urządzeń z zasilaczem sieciowym za granicą.

Normalizacja i standaryzacja

Normalizacja w technice jest działalnością polegającą na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia ich funkcjonalności i użyteczności, kompatybilności (zgodności) i zamienności, bezpieczeństwa użytkowania oraz ograniczenia zbędnej różnorodności. Wyniki tych analiz są publikowane pod postacią norm lub przepisów technicznych. Celem normalizacji jest optymalizacja procesów wytwarzania poprzez stosowanie jednolitych wzorców (standardów) np. pewnych wymiarów, kształtów, stosowanych materiałów, parametrów elektrycznych. Pozwala to na obniżkę kosztów, masową produkcję, współpracę urządzeń różnych wytwórców i wymianę zużytych podzespołów oraz ułatwia dokonywanie zamówień handlowych.

Etapy normalizacji:  
  • klasyfikacja, czyli grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu,
  • unifikacja, czyli ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części urządzeń w celu umożliwienia ich zamienności,
  • typizacja, czyli ujednolicenie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji (i obniżenia kosztów) oraz ułatwienia eksploatacji.
Historycznie pierwszą branżą oferującą znormalizowane produkty była branża powroźnicza produkująca liny okrętowe o określonym typoszeregu długości i średnicy.

Co to jest norma?

Poniżej przytaczamy oficjalną definicję Polskiego Komitetu Normalizacyjnego:

Norma jest dokumentem normatywnym stosowanym na zasadzie dobrowolności, powszechnie dostępnym i zaakceptowanym przez uznaną jednostkę normalizacyjną. Norma ustala zasady, wytyczne lub charakterystyki dotyczące różnej działalności i jej wyników, jest zatwierdzana na zasadzie konsensu, przeznaczona do powszechnego i wielokrotnego stosowania, zaakceptowana przez wszystkie zainteresowane strony jako korzyść dla wszystkich i wprowadza kodeks dobrej praktyki i zasady racjonalnego postępowania przy aktualnym poziomie techniki.

Co jest celem normy?

Za PKN: Celem normy jest ułatwienie realizacji zadań wynikających z potrzeb społecznych i gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie:

  • bezpieczeństwa ludzi, środowiska i mienia,
  • likwidowania barier w handlu,
  • utrwalania osiągnięć techniki,
  • upowszechniania postępu technicznego,
  • ·zwiększenia efektywności w gospodarce,
  • tworzenia podstawy do rozstrzygania sporów między dostawcą a odbiorcą,
  • tworzenia podstawy odniesienia przy zawieraniu umów cywilno-prawnych.
Co to jest standard?

Standardem w technice jest zestaw parametrów zapewniający odpowiedni poziom jakości, bezpieczeństwa, funkcjonalności lub zgodności z innymi wytworami techniki. Standardy są opisywane za pomocą norm i często mają własną nazwę np.: SCART, DVD, PAL, MPEG-2, AC-3, GSM. Często częścią nazwy standardu jest skrót nazwy jednostki normalizacyjnej, która opracowała dany standard (np. Mini-DIN, IEC 169-2). Rozróżnia się standardy de facto ustalane przez przemysł i stosowane ze względu na ich wysoką użyteczność oraz standardy de jure ustalane przez odpowiednie jednostki normalizacyjne i stosowane obowiązkowo. Zdarza się, że standard de facto staje się z czasem standardem de jure. Standardy dzielą się na otwarte, do których dostęp jest wolny (bezpłatny) i własne, których stosowanie wiąże się z wnoszeniem opłat na rzecz posiadaczy praw własności intelektualnej do rozwiązań stosowanych w standardzie.

Współpraca międzynarodowa

Od połowy XX wieku mamy do czynienia z postępującą globalizacją gospodarki. Międzynarodowa wymiana dóbr jest coraz powszechniejsza i szybsza dzięki nowym możliwościom technicznym (np. zastosowanie Internetu). Przepływ towarów i usług napotyka wciąż jednak na szereg barier. Należą do nich bariery techniczne, których znaczna część wynika z odmienności norm technicznych stosowanych w poszczególnych krajach. Niezbędne staje się więc ujednolicanie tych norm na szczeblu ponadnarodowym. Cel ten realizują międzynarodowe i regionalne organizacje normalizacyjne zrzeszające krajowe jednostki normalizacyjne z poszczególnych państw. Podstawową działalnością tych organizacji jest uzgadnianie treści powstających dokumentów normatywnych przez zainteresowane strony, reprezentowane przez krajowe organizacje normalizacyjne, a także promocja ich stosowania.

Wybrane narodowe organizacje normalizacyjne:
  • Polski Komitet Normalizacyjny(PKN),
  • American National Standards Institute (ANSI),
  • British Standards Institution(BSI),
  • Deutsches Institut für Normung (DIN),
  • Federal Agency on Technical Regulating and Metrology (GOST-R),
  • Federal Communications Commision (FCC).
Wybrane międzynarodowe organizacje normalizacyjne:
  • Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC),
  • Europejski Komitet Normalizacyjny(CEN),
  • Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC),
  • Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI),
  • Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO),
  • Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU).
Wybrane stowarzyszenia opracowujące standardy:
  • European Broadcasting Union (EBU),
  • Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE),
  • European Information & Communications Technology Industry Association (EICTA),
  • DVB Project (DVB),
  • Moving Picture Experts Group (MPEG),
  • Society of Motion Picture and Television Engineers (SMPTE),
  • Video Electronics Standards Association (VESA).
Przykłady skutków braku dowiązujących norm

W początkowym etapie wprowadzania telewizji kablowej w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. brak było oficjalnych wymagań technicznych na system telewizji kablowej w Polsce. Operatorzy zaopatrywali się w elementy stacji czołowych najczęściej w Niemczech, co w efekcie spowodowało rozpowszechnienie się przesyłania w kanałach specjalnych sygnałów wg standardu niemieckiego B i G (szerokość kanału 7 MHz, fonia 5,5 MHz, raster 7 lub 8 MHz). Ponadto, niektórzy operatorzy chcąc uatrakcyjnić swoją ofertę, retransmitowali satelitarne kanały muzyczne w wersji stereofonicznej stosując dostępne na rynku systemy emisji A2 w wersji niemieckiej lub czeskiej.

W tym czasie pojawiły się również na rynku odbiorniki telewizyjne opisywane jako stereofoniczne. Na początku ta „stereofonia” polegała wyłącznie na obecności dwóch głośników i stereofonicznego wzmacniacza m.cz. Potem pojawiły się importowane odbiorniki stereofoniczne ze stereofonią niemiecką A2. Ponadto, odbiorniki wyższej klasy były wyposażone w cyfrową syntezę częstotliwości umożliwiającą precyzyjne wybieranie kanałów dla poszczególnych standardów, tzn. rozmieszczonych w jednolitych rastrach 7 lub 8 MHz. W efekcie abonent telewizji kablowej kupując telewizor stereofoniczny często nie tylko nie mógł odebrać stereofonii, ale nawet nie mógł dostroić odbiornika do niektórych kanałów specjalnych. Rozżaleni konsumenci skarżyli się wszystkim możliwym instytucjom państwowym, ale do momentu ustanowienia w 1998 roku oficjalnie obowiązującego w Polsce standardu D1/PAL skuteczna pomoc nie była możliwa.

Pomimo tej lekcji odrobionej przez polską administrację w latach dziewięćdziesiątych, ponownie stoimy przed powtórką tej sytuacji. Obecnie cała Europa przechodzi stopniowo od analogowej telewizji naziemnej do cyfrowej. Podstawą jest uniwersalny standard DVB-T/MPEG-2. W początkowym okresie, aby złagodzić koszty przejścia gospodarstw domowych do telewizji cyfrowej wytwarza się specjalne przystawki do telewizorów analogowych tzw. set-top boksy przekształcające sygnał cyfrowy na analogowy. Docelowo nowe telewizory będą zintegrowane z odbiornikiem cyfrowym i przystawki nie będą już potrzebne. Obecnie w górnym segmencie naszego rynku pojawiły się już odbiorniki tego rodzaju, natomiast polski rząd ciągle powstrzymuje się od podjęcia decyzji, w jakim standardzie będzie nadawana naziemna telewizja cyfrowa, jednocześnie pozwalając różnym nadawcom na emisje testowe w MPEG-2. Nieoficjalnie mówi się o standardzie DVB-T/MPEG-4, który w innych krajach (Francja, Norwegia) wprowadzają operatorzy płatnych platform cyfrowych. Tak więc istnieje duża szansa, że kiedy wreszcie w Polsce również rozpocznie się proces przechodzenia do telewizji cyfrowej, posiadacze odbiorników panoramicznych HDTV wyższej klasy poczują się nabici w butelkę. Wydali pieniądze na funkcję, która w Polsce nie będzie dostępna.

Jak widać z powyższych przykładów, odpowiednio wcześnie ustanawiane standardy – szczególnie w telekomunikacji – są niezbędne, ponieważ zapewniają bezproblemowe porozumiewanie się terminali. Z kolei światowy sukces standardu GSM pokazał, jak współpraca międzynarodowa w normalizacji ma wielki wpływ na powszechność usługi i poziom cen dla konsumenta.