RDS – Radio Data System

RDS czyli Radio Data System, jest odpowiednikiem teletekstu w telewizji. Do sygnału FM dołączany jest zakodowany niesłyszalny w głośnikach strumień cyfrowych danych odczytywanych w odbiornikach wyposażonych w dekoder RDS. W obecnej chwili większość stacji radiowych w Polsce nadaje sygnał RDS. Jego podstawową funkcją jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez uwolnienie kierowcy od obsługi odbiornika w samochodzie podczas jazdy. Za pomocą RDS-u można dowiedzieć się, jakiej stacji słuchamy, z którego nadajnika, jaki rodzaj audycji nadaje dana stacja. Dodatkowo w zależności od stacji wysyłane są informacje o nadawanej piosence, ważne informacje, godzina, data itp. Dzięki RDS w odbiornikach mobilnych (samochodowych, przenośnych) przemieszczając się po kraju nie musimy ręcznie wyszukiwać nadajników ulubionej stacji. Radioodbiornik będzie robił to za nas przełączając się automatycznie, wybierając silniejszy sygnał. Inną ciekawą funkcją w odbiornikach wyposażonych w RDS jest możliwość zaprogramowania radia tak, aby słuchając płyty lub kasety w czasie nadawania informacji drogowych lub aktualności sprzęt wyłączał na ten czas płytę i przechodził na tryb radio. Inną funkcją jest skanowanie częstotliwości i wyszukanie stacji nadającej określony rodzaj muzyki lub audycji. 

Pierwsze prace nad stworzeniem systemu przekazującego dodatkowe informacje i zarazem nie powodującego zakłóceń przeprowadzone zostały pod koniec lat 70-tych ub. wieku z inicjatywy EBU. Swoje własne projekty przygotowały: Wielka Brytania, Szwecja, Finlandia, Holandia i Francja. Po przeprowadzeniu testów okazało się, że najlepszą propozycję przygotowała Szwecja. W 1986 roku Międzynarodowy Doradczy Komitet Radiokomunikacyjny (CCIR) zalecił stosowanie go do przekazywania dodatkowych informacji wraz z sygnałem stacji UKF. RDS zaczął działać w Wielkiej Brytanii (1987), Niemczech (1988), Szwecji (1986) i na Węgrzech (1987).

Należy jednak podkreślić, że RDS w Polsce jest tylko namiastką zaawansowanego, w pełni funkcjonalnego RDS emitowanego przez stacje radiowe w rozwiniętych państwach UE. O ile w Polsce RDS praktycznie wykorzystuje tylko funkcję RT – tzw. Radio Text (umożliwia otrzymywanie rożnych wiadomości tekstowych wysyłanych przez stacje radiowe, takich jak np. informacje o nadawanej audycji, tytuły piosenek, telefony do studia etc.), o tyle np. w Niemczech podawane są m.in. np. komunikaty drogowe, tzw. traffiki (dzięki funkcjom RDS– TP/TATraffic Announcement/Traffic Programme).

Najważniejsze funkcje RDS

PI (identyfikacja programu): kodowana informacja pozwalająca odbiornikowi rozróżnienie pomiędzy krajami, obszarami, gdzie nadaje się ten sam program. Kod nie jest przeznaczony do wyświetlania, służy do automatycznego przestrojenia w przypadku pogorszenia odbioru. Kryterium jest obecność lepszego sygnału z tym samym kodem PI.

PS (nazwa programu): pokazuje nazwę stacji (max. 8 znaków) i określa rodzaj nadawanych przez nią audycji.

AF (częstotliwość alternatywna): Lista częstotliwości dająca informację o różnych stacjach nadających ten sam program na tym samym lub przyległym obszarze. W odbiornikach z pamięcią przechowującą listę pozwala skrócić czas przestrajania na silniejszą stację.

TP (Identyfikacja Programu o Ruchu Drogowym): sygnalizacja obecności w programie informacji drogowych uwzględnianych podczas automatycznego strojenia. Więcej przy TA.

PTY (Typ Programu): numer identyfikacyjny pozwalający wybrać spośród 31 rodzajów ulubiony rodzaj programu. Np:

NEWS = wiadomości                                          TRAFFIC = info drogowe
AFFAIR = biznes informacje                              INFO = pogoda informacja
EDUCAT = edukacja                                           DRAMA = felietony i sztuki
CULTUR = kultura, religia                                  SCIENC = nauka i technika
SPORT = sportowy                                             VARIED = różna
POP M = muzyka pop                                         ROCK M = muzyka rockowa
MOR M = muzyka różna 

PTYN (Nazwa Typu Programu): PTY rozszerzona o podtypy (np. SPORT i podtyp FOOTBALL)

EON (Enhanced Other Network): pozwala na otrzymywanie komunikatów drogowych z kilku stacji spełniających zadane przez użytkownika kryteria bez ręcznego strojenia. AF, PS, TP i TA są nadawane we wszystkich dostępnych stacjach.

TA (Zapowiedzi drogowe): identyfikacja programów, które właśnie nadają komunikaty drogowe (traffiki) polega na wyłączeniu źródła dźwięku słuchanego przez użytkownika i włączenie komunikatów drogowych, a po ich zakończeniu powraca do odtwarzania wyłączonego źródła.

M/S (Muzyka/mowa): dwustanowy sygnał informujący o rodzaju audycji pozwalający na niezależne ustawienie siły głosu dla obu rodzajów.

PIN (numer pozycji programu): pozwala na dokładne programowanie odbiorników lub magnetofonów reagujących na przesyłane kody.

RT (Radio Tekst): pozwala na wyświetlanie informacji o dł. do 64 znaków na wyświetlaczu (np. telefon do stacji, tytuł aktualnie granej piosenki itp.)

EWS (System ostrzegania w niebezpieczeństwie): przeznaczony do wysyłania w sytuacjach zagrożenia zakodowanych informacji odbieranych na specjalnych odbiornikach.

TDC (Przezroczyste kanały danych): 32 kanały przeznaczone do przesyłania dowolnych danych.

IH (Zastosowania wewnętrzne): dane do użytku operatora np. sterowanie nadajnikami, komunikaty dla własnych pracowników.

CT (Czas i data): jest to funkcja pozwalająca na samoczynnie ustawienie zegara radia zgodnie z czasem nadawanym przez daną stację.

RP (Paging radiowy): sieć przywoławcza wykorzystująca istniejącą infrastrukturę nadawczą UKF FM jako medium transmisyjne. Abonenci muszą mieć kieszonkowy odbiornik z zapisanym adresem.

W zasadzie do obioru sygnału RDS potrzebny jest radioodbiornik z dekoderem tego systemu. Jeżeli jednak nie mamy takiego, to możemy rozwiązać tę sprawę na dwa sposoby:

• Kupić dekoder sprzętowy i zamontować go w posiadanym odbiorniku lub podłączyć na zewnątrz (sygnał pobiera się z wejścia stereodekodera lub wyjścia na kwadrodekoder.
• Zastosować dekoder programowy (w radiu umieszcza się tylko prosty interfejs, a resztę "załatwia" komputer). Istnieje kilka dobrych programów, które umożliwiają podglądanie większości funkcji RDS.